شگفتی های دنیا

مریخ

بَهرام یا مریخ چهارمین سیاره در سامانه خورشیدی است که در مداری طولانی تراز زمین و با سرعتی کمتر از زمین حرکت می‌کند. هر یک باری که به بدور خورشید می‌چرخد معادل 687 روز (روز زمین) به درازا می‌کشد و شب و روز کمی طولانی‌تر از کره زمین است.

بزرگی بهرام نزدیک به یک دوم زمین است و قطر آن 6790 کیلومتر می‌باشد (بسنجید با قطر زمین: 12756 کیلومتر).^[1]

جو بهرام سرخ‌فام است و در آسمان شب از زمین نیز سرخی آن دیده می‌شود. کره بهرام دو ماه کوچک به نام‌های فوبوس و دِیموس دارد که ریختی نابسامان دارند. این دو ماه شاید شهاب‌سنگ‌هایی هستند که در مدار بهرام به دام افتاده‌اند. اگر شخصی در کره? بهرام باشد خواهد دید که فوبوس سه بار در یک روز طلوع و غروب می‌کند. دیموس نیم فوبوس بوده و چنانچه از بهرام به آن نگاه کنیم این ماه بیشتر همانند به یک ستاره خواهد بود تا یک ماه. خورشیدگرفتگی در مریخ به دلیل کوچک بودن قمرهای ان خورشید کامل از بین نمی‌رود. قمرهای مریخ به ان نزدیک هستند وبزرگترین قمر ان قمر فوبوس است که یک دور ان در حدود 7ساعت و39دقیقه و27، ثانیه است. قمر دیموس نیز 1روز و 6ساعت و21دقیقه و16ثانیه است.

بهرام، سیاره سرخ‌فام سامانه? خورشیدی، یک دوم زمین قطر دارد و مساحت سطح آن برابر با مساحت خشکی‌های روی زمین است. همانند زمین، یخ‌های قطبی، دره‌های گود، کوه، غبار، توفان و فصل دارد. در دشت‌های آن مانند ماه، گودال‌هایی برآمده از برخورد سنگ‌های آسمانی دیده می‌شود. با وجود اندازه کوچکش، بلندترین قله? سامانه? خورشیدی یعنی کوه المپوس و بزرگ‌ترین دره سامانه? خورشیدی در این سیاره پیدا شده‌است.

فرسوده بودن بیشتر دهانه‌های برخوردی سیاره بهرام نشان‌دهنده? پرکاری زیاد زمین‌شناختی در این سیاره‌است. درضمن در سال 2020فضانوردانی به مریخ می‌روند و ان جا را کاوش می‌کنند:^)^[2]

روزهای بهرام 24 ساعت و 37 دقیقه درازا دارند. از آن‌جا که محور سیاره? بهرام همانند زمین 24 درجه کج است در این سیاره نیز فصل‌های سال وجود دارند. اما هر سال بهرامی کمابیش دو برابر سال زمینی یعنی 678 روز به‌درازا می‌کشد.^[3]

ویژگی های فیزیکی

بهرام شعاعی در حدود یک دوم شعاع زمین دارد. همچنین بهرام از زمین کم چگالتر است، به گونه‌ای که حجمی برابر 15? و جرمی برابر 11? زمین دارد. مساحت سطح آن تنها اندکی کم تر از مجموع سطوح خشکی‌های زمین است. بهرام در برابر تیر (عطارد) بزرگتر و دارای جرم بیشتر و در نتیجه چگال تر است. همین زمینه سبب شده‌است نیروی گرانش بیشتری در سطح بهرام وجود داشته باشد.

بهرام از دید اندازه، جرم و گرانش سطح، حالتی میان زمین و ماه (ماه زمین) دارد؛ ماه قطری برابر یک دوم قطر بهرام دارد، در حالی که قطر زمین حدود دو برابر قطر بهرام است، زمین دارای جرمی در حدود ده برابر جرم بهرام است، در حالی که جرم ماه ده برابر کم تر از بهرام است. نمای سرخ-نارنجی رنگ بهرام در اثر وجود آهن (III) اکسید، که بیشتر به هماتیت یا زنگ آهن مشهور است، به وجود آمده‌است.

وجودآب

ناسا در نشستی خبری در 6 مهر 1394 (28 سپتامبر 2015) وجود آب در مریخ را تائید و اعلام کرد که در ماه‌های گرم آب جاری در این سیاره وجود دارد. عکس‌هایی از مریخ به زمین رسیده بود که در آنها به طور واضح دیده می شد که رگه های تیره روی یک سرازیری مریخ چگونه با فصل ها تغییر می‌کنند. این رگه ها با نام رگه های خطوط شیب برگردنده (recurrent slope linea) در ماه‌های گرم تر تا پایین شیب ها هم کشیده می شوند ولی طی فصل های سردتر ناپدید بودند. دانشمندان ناسا اعلام کردند که رگه‌های تیره به طور حتم آب جاری هستند که در تابستان دیده شده و در زمستان مریخ محو می‌شوند. باید توجه داشت که آب کشف شده خالص نیست و نوعی نمک موجود در آن باعث می‌شود که این آب بتواند در دمای معمول 50 درجه سلیوس زیر صفر مریخ جاری باشد. این مسئله می‌تواند به معنای وجود نوعی حیات در مریخ باشد.^[10][11]

آیا منشا این آب جاری مخازن آب موجود در عمق آن سیاره است؟ آیا حاصل ذوب شدن یخ‌ها در لایه‌های زیرین سطح مریخ است؟ آیا بخاطر نمک فراوانی است که در خاک مریخ وجود دارد و رطوبت موجود در جو سیاره را به طرف خود می‌کِشد؟ پاسخ دقیق هنوز در دسترس نیست.